تفاوت روغن خودرویی و صنعتی چیست؟

بسیاری از مردم اطلاعات کمی از روغنهای صنعتی و خودرویی دارند و لذا در این مقاله سعی شده است با پاسخ به برخی سوالات، به اختصار به معرفی این روغن ها پرداخته شود.

روغنها، سیالاتی هستند که با هدف کاهش اصطکاک سطوح فلزی در تماس با یکدیگر در دستگاه ها و خودروها از آنها استفاده میگردد تا با کاهش اصطکاک قطعات در تماس، مقدار حرارت و میزان سائیدگی کاهش یافته و عمر قطعات فلزی متحرک در تماس با یکدیگر افزایش داده شود.

روغنهای صنعتی و خودرویی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

روش تولید هر دو گروه از این روغنها یکسان است، یعنی هر دو نوع روغن، از اختلاط روغن پایه و مواد افزودنی ساخته میشوند و تفاوت اصلی آنها در فورمولاسیون آنها است. این فورمولاسیون شامل استفاده از روغن پایه های مناسب و همچنین استفاده از مواد افزودنی ویژه و همخوان با کاربرد آنها میباشد. روغنها برای انجام وظیفه ای که برای آن ساخته شده اند، باید دارای خواصی باشند که این خواص با اضافه نمودن مواد افزودنی به روغن پایه حاصل میشود.

انواع روغن پایه:

بخشی از روغن پایه که با نام انگلیسی Base Oil شناخته میشود، از پالایش نفت خام و با نام روغن پایه معدنی یا مینرال و بخشی دیگر از طریق سنتز شیمیایی، با نام روغن پایه مصنوعی یا سنتتیک و در واحدهای پتروشیمی، تولید می‌شوند. موسسه نفت آمریکا API روغن‌های پایه را بر اساس مواد سازنده آن، به پنج گروه اصلی طبقه‌بندی نموده است :

1. گروه یک I
2. گروه دو II
3. گروه سه III
4. گروه چهار IV
5. گروه پنج  V

سه گروه اول با مشخصاتی بشرح ذیل، معرف روغنهای با پایه معدنی میباشند:

تفاوت روغن خودرویی و صنعتی چیست؟

همانطورکه در جدول فوق مشاهده میگردد، تفاوت سه گروه روغن پایه I,II,III در مقدار سولفور (Sulfur)، عدد اندیس ویسکوزیته (Viscosity Index) و مقدار ترکیبات هیدروکربور اشباع(Saturates) است و روغن پایه گروه IV شامل روغنهای پایه ساخته شده از ماده پلیمری پلی آلفا الفین (PAO) میباشند و سایر روغنهای پایه که از مواد متفاوت دیگری ساخته شده اند در گروه V طبقه بندی میشوند. همچنین روغنهای پایه مینرال براساس ویسکوزیته آنها، بشرح ذیل طبقه بندی و نام گذاری میشوند:

تفاوت روغن خودرویی و صنعتی چیست؟

در این طبقه بندی براساس ویسکوزیته در دمای 100 درجه سانتیگراد، هفت گروه اصلی برای روغن پایه مینرال تعریف شده است و تفاوت اصلی این روغنهای پایه در محدوده وبسکوزیته تعریف شده برای آنها است که این تفاوت در ویسکوزیته نیز ناشی از ساختار ملکولی آنها میباشد.

از روغن پایه چگونه برای ساخت روغنهای مصرفی در صنایع و روغن موتور استفاده میگردد؟

معمولا سازنده دستگاه و یا سازنده خودرو، مشخصات فنی روغن مناسب هر دستگاه یا موتور هر خودرو را معرفی مینماید و براساس این مشخصات، شرکتهای تولید کننده روغن، یک یا چند نوع روغن پایه و انواعی از مواد افزودنی را با هم مخلوط مینمایند تا به مشخصات و ویسکوزیته مورد نظر و مورد تایید سازنده دستگاه ها یا سازنده موتور خودرو برسند و به این ترتیب با استفاده از گونه های مختلف روغن پایه و انواع مواد افزودنی، انواع روغنهای مصرفی در صنایع و روغن موتور فرموله و تولید میگردد.

لازم به ذکر است، روغنهای مصرفی در صنایع و روغن مخصوص موتور خودروها، برای انجام وظیفه ای که برای آن ساخته شده اند، باید دارای خواص ویژه ای باشند که این خواص با اضافه نمودن مواد افزودنی به روغن پایه، حاصل میشود.

از چه مواد افزودنی در ساخت روغنهای صنعتی و خودرویی استفاده میگردد؟

مواد افزودنی موادی با خواص ویژه هستند و میتوان برخی از مهمترین انواع این مواد افزودنی را به شرح زیر معرفی نمود :

• مواد ضداکسیداسیون: این مواد اغلب ترکیباتی از عناصر فسفر و روی میباشند که از اکسیداسیون و تخریب زود هنگام روغن جلوگیری مینمایند.
• مواد پاک کننده: این مواد شامل ترکیبات عناصر باریم و کلسیم می باشند و با خواصی که دارند، رسوبات تشکیل شده در روغن را بصورت ذرات معلق در درون روغن نگه میدارند و به این ترتیب از ته نشین شدن آنها در قسمتهای مختلف دستگاه ها و همچنین موتور خودروها جلوگیری می نمایند.
• مواد نگهدارنده گرانروی روغن: این مواد از نوع خاصی از پلیمرهای با زنجیر دراز تشکیل شده اند که نسبت به ملکول های روغن بزرگتر بوده و در درجه حرارت نرمال محیط، این پلیمرها بصورت کلوئیدی در روغن پراکنده هستند. هر چه حرارت روغن بالا رود، زنجیره مولکولی این پلیمرها باز شده و گرانروی روغن که پس از افزایش حرارت پایین آمده است افزایش داده میشود و به این ترتیب اثر افزایش حرارت بر گرانروی روغن تاحدی خنثی می شود.
• مواد ضدکف: این مواد عمدتا از نوعی از پلیمرهای سیلیکون ساخته شده اند که از کف کردن روغن های صنعتی و موتور در حین استفاده جلوگیری می کنند.

تفاوت روغن خودرویی و صنعتی چیست؟

چگونه میتوان مواد افزودنی مناسب را ارزیابی و تهیه نمود؟

در واقع جهت تولید مواد افزودنی مخصوص استفاده در روغن موتور و روغنهای مصرفی در صنایع، نیاز به تکنولوژیهای پیشرفته و تجارب علمی گران قیمتی میباشد و این موضوع باعث شده است که تنها شرکتهای معدودی در دنیا، بعنوان شرکتهای تولید کننده معتبر و قابل اعتماد در این زمینه شناخته شوند که برخی از معروفترین این شرکتها عبارتند از:

• Afton Chemical
• Lubrizol Corporation
• BASF
• Lanxess
• Chevron Corporation
• Croda International
• Evonik Industries AG
• Infineum International Limited
• DOG Deutsche Oelfabrik Gesellschaft für chemische Erzeugnisse mbH & Co. KG
• Dorfketal Chemicals
• Dover Chemicals Corporation
• Multisol
• RT Vanderbilt Holding Company Inc.
• Shepherd Chemical
• Italmatch Chemicals SpA (The Elco Corporation)
• BRB International

محصولات تمامی این شرکتها پس از انجام تستهای مختلف طولانی مدت و گران قیمت و با صرف هزینه های بسیار زیاد، به بازار عرضه میشوند و لزوما فورمولاسیون یکسانی ندارند. اینکه چگونه از بین این همه شرکت با محصولات متنوع میتوان مواد افزودنی مورد نیاز را انتخاب نمود، راه اول انجام تستهای آزمایشگاهی و بعد عملیاتی است که بسیار گران قیمت میباشند که این روش برای اغلب شرکتهای کوچک و متوسط امکانپذیر نیست و راه دوم نگاه کردن به شرکتهای بزرگتر و تقلید از تصمیم و انتخاب آنهاست تا با هزینه بسیار کمتری بتوان از تجارب آنها استفاده نمود و بتوان به یک ماده افزودنی معرفی شده اعتماد نمود.

بعنوان یک سیاست کلی میتوان گفت، فورمولاسیون موادافزودنی جزو اطلاعات محرمانه شرکتهای بزرگ و معتبر هستند و عملا در دسترس نیستند تا بتوان تولیدات شرکتهای مختلف را مقایسه و بررسی نمود و در مورد مزایا و معایب هر یک از مواد افزودنی این شرکتها اظهار نظر کرد و لذا برای مصرف کنندگان ایرانی مواد افزودنی، راحت ترین و مطمئن ترین راه، انتخاب مواد افزودنی از بین برندهای معتبر و براساس قیمت آنها میباشد.

در کشور چین باتوجه به رشد سریع علمی و اقتصادی، تعدادی از شرکتهای چینی تلاش نموده اند در بازار مواد افزودنی روغنها، برای خود اعتباری کسب نمایند ولی چون سابقه این شرکتها به اندازه سابقه و اعتبار شرکتهای اروپایی و آمریکایی نیست، خرید از شرکتهای چینی تولید کننده مواد افزودنی با بررسی و دقت بیشتری صورت می پذیرد، هرچند که ممکن است به لحاظ قیمتی، محصولات چینی ارزانتر باشند.

تفاوت روغن خودرویی و صنعتی چیست؟

خواص عمومی یک روغن صنعتی یا خودرویی شامل چه مواردی میباشد؟

• حفظ سیالیت در محدوده دمایی مشخص
• مقاومت در برابر حرارت
• دارا بودن خاصیت پاک کنندگی
• دارا بودن خاصیت ضدخوردگی
• دارا بودن خاصیت مقاومت در برابر تغییرات گرانروی

بصورت کلی میتوان گفت، یک روغن مرغوب چه از نوع خودرویی و چه از نوع صنعتی، باید در مقابل فشار و حرارت، در محل استفاده آن به خوبی مقاومت نموده و خاصیت روانکاری خود را حفظ نماید.

روغن های صنعتی با وجود دارا بودن مقاومت کافی در مقابل اکسید شدن به تدریج و در طول زمان در اثر گرد و غبار یا آب آلوده میشوند که باید بتوانند این موارد آلودگی را بصورت معلق در خود نگه دارند و لازم بذکر است، پس از مدتی و با افزایش میزان آلودگی ها، نیاز به تعویض روغن اجتناب ناپذیر خواهد بود.

درمورد تفاوت روغنهای خودرویی و صنعتی و فورمولاسیون این روغنها و همچنین خواص مواد افزودنی بکار رفته در فورمولاسیون ساخت روغن ها پاسخ داده شد.

لازم بذکر است، در زمان خرید روغنهای خودرویی و روغنهای صنعتی مورد نیاز صنایع مختلف، همواره می توانید با کارشناسان شرکت مشورت نموده و بهترین نوع روغن را با مناسبترین قیمتها از شرکت بازرگانی رجال تهیه نمایید.

تهیه و تدوین: واحد فنی شرکت بازرگانی رجال صنعت نهادگستر