کدام روغن را باید برای دنده انتخاب کرد، سنتتیک یا مینرال؟!

تفاوت روغن دنده سینتتیک و مینرال: بصورت کلی میتوان گفت، روغن پایه مورد استفاده جهت تولید روغن های صنعتی و منجمله روغن های دنده (که در زمره پر مصرف ترین نوع روغن های صنعتی میباشند) میتواند از نوع سینتتیک یا مینرال باشد. روغن پایه نوع مینرال یا معدنی، روغنی است که منشا آن طبیعی بوده و در واقع بخشی از نفت خامی است که از دل زمین استخراج میگردد و بعنوان یکی از فرآورده های حاصل از پالایش نفت خام، در پالایشگاه ها تولید میشود و روغن پایه سینتتیک، روغنی است که بصورت طبیعی در طبیعت وجود ندارد و در واقع ساخته دست بشر است و این دسته از روغنها در مجتمع های پتروشیمی تولید میگردند.

در ذهن عامه مردم، ممکن است این تفکر غلط وجود داشته باشد که تفاوت این دو روغن دنده  فقط در نوع مواد افزودنی آنها ست و هرچند که مواد افزودنی این دو نوع روغن دنده تا حدودی با یکدیگر متفاوت میباشد، ولی با توجه به توضیحات فوق میتوان گفت که تفاوت اصلی این دو نوع از روغن دنده در روغن پایه ایی است که در ساخت آنها استفاده شده است و نه فقط در نوع مواد افزودنی بکار رفته در ساخت آنها.

در مقایسه بین خواص و عملکرد این دو روغن میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

• روغنهای دنده سینتتیک پایداری حرارتی بالاتری نسبت به روغنهای دنده مینرال دارند و مقاومت بیشتری در شرایط سخت کاری و در دماهای بالا از خود نشان میدهند و در نتیجه طول عمر مفید آنها بیشتر است.
• روغنهای دنده سینتتیک در دماهای پایین نیز عملکرد بهتری دارند و مقاومت بیشتری در مقابل سفت شدن در دماهای پایین از خود نشان داده و حالت روان خود را بیش از روغنهای دنده مینرال حفظ مینمایند.
• روغنهای دنده سینتتیک مقاومت بالاتری در مقابل عوامل اکسیداسیون، رشد میکرو ارگانیسم ها و کلا عوامل تخریب کننده روغن دنده دارند و به همین جهت عمر مفید آنها بیشتر از روغن های دنده مینرال میباشد.
• میزان تشکیل کف در روغنهای دنده سینتتیک کمتر از روغن های دنده مینرال است که این موضوع هم ناشی از خاصیت ذاتی خود روغن های سینتتیک میباشد و هم بدلیل آنکه مواد افزودنی ضد کف مخصوص استفاده در روغنهای دنده سینتتیک، بهتر از مواد افزودنی ضد کف مناسب برای روغن های دنده مینرال، عمل میکنند.
• روغن دنده های سینتتیک معمولا میزان تبخیر کمتری نسبت به روغنهای دنده مینرال دارند.
• در مواردی که میزان آتش گیر بودن روغن دنده برای مصرف کننده این روغن مهم باشد، میتوان برخی روغن دنده های سینتتیک با نقطه اشتعال بالا و مقاوم نسیت به آتشگیری را جایگزین روغنهای دنده مینرال نمود.
• روغنهای دنده سینتتیک علی رغم خواص بهتری که نسبت به روغنهای دنده مینرال دارند ولی گرانتر هستند البته از طرف دیگر بدلیل آنکه روغنهای دنده سینتتیک، عمر مفید بیشتری دارند در یک بازه زمانی طولانی، معمولا استفاده از آنها میتواند حتی مقرون به صرفه تر هم باشد.
• بصورت ذاتی، تغییرات ویسکوزیته یا گرانروی روغن های سینتتیک نسبت به دما ( که آنرا با شاخصی به نام ویسکوزیته ایندکس ارزیابی مینمایند ) کمتر از روغنهای مینرال میباشد و این موضوع یکی دیگر از خواص مهم روغنهای دنده سینتتیک میباشد که باعث میگردد در زمان تغییرات دمایی شدید، ویسکوزیته یا گرانروی این نوع از روغنها کمتر نغییر یابد.

روغن دنده سنتتیک یا مینرال

لازم به ذکر است، بدلیل گران قیمت بودن روغن های تمام سینتتیک، امروزه شرکتهای تولید کننده روغنهای صنعتی و منجمله روغن دنده یک گرید بینابینی از روغن دنده نیز تولید نموده اند که اصطلاحا، آنرا نیمه سینتتیک مینامند و این گرید از روغن، مخلوطی است از روغن سینتتیک و روغن مینرال و با اینکار در واقع سعی شده خواص روغن مینرال تا حدی تعدیل شده و به خواص روغن تمام سینتتیک نزدیک گردد و در عوض قیمت آن تعدیل گردیده و کمتر از قیمت روغن تمام سینتتیک خواهد شد.

تعداد زیادی از مخاطبین سایت شرکت بازرگانی رجال سئوالاتی در این خصوص ارسال نموده بودند که: 

آیا میتوان روغن دنده سینتتیک را جایگزین روغن دنده مینرال نمود؟

و در پاسخ به این سئوال مهم میتوان گفت، بله، البته با رعایت یک سری شرایط، اول آنکه مشخصات فنی روغن دنده سینتتیک باید معادل با مشخصات فنی روغن دنده مینرال باشد و دومین مسئله مهم، این موضوع میباشد که لاستیک ها، واشرها و آب بندهای بکار رفته در بدنه گیربکس ها و در طول مسیر گردش روغن دنده، سازگاری کافی با روغن سینتتیک انتخاب شده را داشته باشند و کلا برای تصمیم گیری در این خصوص توصیه میگردد با کارشناسان شرکت سازنده گیربکس و همچنین کارشناسان فروش شرکت تامین کننده روغن سینتتیک مشورت گردد.

در صورت تایید روغن دنده سینتتیک برای جایگزینی، ابتدا باید روغن دنده مینرال را از محفظه روغن و خطوط لوله گردش روغن کاملا تخلیه نموده و پس از تمیزکاری و شستشوی محفظه و خطوط لوله روغن، نسبت به جایگزین نمودن روغن دنده جدید سینتتیک اقدام نمود .لازم به ذکر است، اختلاط دو نوع روغن مینرال و سینتتیک در کارخانه ها و کارگاه ها، به هیچ وجه توصیه نمیگردد زیرا این امکان وجود دارد که مواد افزودنی استفاده شده در دو نوع روغن با هم ناسازگار بوده و این موضوع باعث تخریب یا کاهش کیفیت روغنی گردد که از اختلاط دو روغن بدست خواهد آمد.

از دیگر سوالات مطرح شده از سوی مخاطبین سایت شرکت بازرگانی رجال، این بوده است که:

وقتی نمیدانیم روغن دنده مینرال هست یا سینتتیک چطور میتوان با یک روش ساده این موضوع را فهمید؟

و در پاسخ میتوان گفت، از روی تست اندازه گیری نقطه ریزش روغن میتوان این موضوع را فهمید، زیرا روغنهای سینتتیک در دماهای خیلی پایین و منفی زیر صفر، روان هستند ولی روغنهای مینرال در این شرایط یا کمتر روان هستند و یا حالت سفت و ویسکوز به خود میگیرند.

روغن دنده سنتتیک یا مینرال

رایج ترین انواع روغن دنده های سینتتیک مصرفی در صنایع امروز عبارتند از:

• روغنهای از جنس پلی گلیکول ها (PG)
• روغنهای از جنس پلی استرها (PE)
• روغنهای از جنس پلی آلفا اولفین ها (PAO)

و برای انتخاب هر یک از این انواع این روغنهای سینتتیک اکیدا توصیه میگردد با کارشناسان شرکت سازنده گیربکس و همچنین کارشناسان فروش شرکت تامین کننده روغن سینتتیک مشورت گردد.

مقایسه زمان تعویض این روغن دنده ها

بعنوان یک تجربه کلی میتوان گفت در گیربکس های صنعتی در کارخانجات، روغن دنده های مینرال اگر در یک محیط عاری از آلودگی و در دمای کاری تا حداکثر 80 درجه سانتیگراد کار نمایند، بعد از حدود 5000 ساعت کار مداوم گیربکس، یهتر هست که این روغن دنده ها تعوبض شوند و در مقایسه، روغنهای سینتتیک بسته به نوع آن ها بین 15000 تا 25000 ساعت میتوانند به کار ادامه داده و سپس تعویض شوند.

سخن پایانی

با توجه به مطالب ذکر شده و با رعایت شرایط خاص، می‌توان روغن دنده سینتتیک را جایگزین روغن دنده مینرال کرد. سازگاری قطعات دیگر و مشخصات فنی روغن دنده سینتتیک نیز باید در نظر گرفته شود. قبل از جایگزینی، روغن دنده مینرال باید خالی شده و محفظه و خطوط لوله شسته شوند. ترکیب دو نوع روغن توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است مواد افزودنی با هم سازگار نباشند و کیفیت روغن را کاهش دهند. نقطه ریزش روغن را می‌توان برای تشخیص نوع روغن استفاده کرد.

جهت انتخاب روغن دنده مناسب برای گیربکس ها، همواره میتوانید با کارشناسان شرکت بازرگانی رجال مشورت نمایید تا کارشناسان این شرکت، روغن دنده مناسب و با بهترین قیمت ها را در کوتاهترین زمان به شما معرفی نمایند.