چرا روغن موتور زود سیاه میشود؟

در این مقاله قصد داریم در خصوص علت سیاه شدن روغن موتور توضیحاتی را ارائه نماییم و به این سوال پاسخ دهیم که وقتی روغن موتور تیره می شود آیا همیشه به این معنی است که زمان تعویض آن فرا رسیده است؟ 

در مجموع، در پاسخ به این سئوال، به اختصار می توان گفت، سیاه شدن روغن موتور همیشه به این معنی نیست که زمان تعویض آن فرا رسیده است و و عوامل متعددی وجود دارد که می تواند باعث تیره شدن روغن موتور (روغن خودرو) گردد که در ادامه این مقاله به شرح مهمترین آنها می پردازیم.

بطور کلی میتوان گفت یکی از علل سیاه شدن روغن موتور وجود مواد افزودنی ویژه با خاصیت پاک کنندگی، در روغن موتور میباشد که این مواد، دوده ناشی از احتراق سوخت در موتور را جذب می کنند و باعث سیاه شدن رنگ روغن موتور می شوند، بنابراین، اگر بعد از مدتی روغن موتور خودرو تغییر رنگ نداد و سیاه نشد، در واقع باید نگران بود و در اسرع وقت آن را تعویض کرد، چرا که سیاه نشدن روغن موتور نشانه ایی از شروع رسوب دوده بر روی قطعات متحرک موتور است و باعث لطمه به موتور خودرو خواهد شد.

در واقع، روغن موتوراز زمان شروع به کار موتور، در معرض اکسیده شدن و تجزیه حرارتی قرار می گیرد و مواد افزودنی آن مانند پاک کننده ها نیز مصرف و به مرور زمان قدرت روان کاری و پاک کننده گی و جذب ناخالصی ان کاهش میابد. در ادامه بیشتر به علل اصلی تیره شدن رنگ آن می پردازیم.

چرا روغن موتور زود سیاه میشه؟

علل اصلی تیره شدن رنگ روغن موتور را می توان به شرح زیر توضیح داد:

1. چرخه های حرارتی گرم و سرد شدن روغن موتور به طور نرمال، می تواند یکی از عوامل تیره شدن روغن باشد. جهت روشن شدن این موضوع بهتر است مثالی بزنیم، صبحگاهان هنگام رانندگی به سمت محل کار، موتور خودرو شما بعد از مدتی به دمای نرمال کارکرد موتور می رسد (معمولاً 90 درجه سانتیگراد تا 104 درجه سانتیگراد) و درنتیجه روغن موتور گرم می شود و در زمان پارک خودرو در مقصد، در حالیکه خودرو شما در پارکینگ قرار دارد، روغن به تدریج خنک می گردد و در زمان بازگشت به خانه روغن موتور دوباره در هنگام رانندگی در طول مسیر به سمت خانه، در معرض گرمای موتور قرار گرفته و گرم می شود و این روند هر روز تکرار می گردد و در طی این روند، با هر بار گرم شدن روغن موتور پدیده اکسیداسیون روغن موتور روی می دهد و حرارت زیاد موتور هم واکنش اکسیداسیون روغن موتور را تسریع می کند که در نتیجه رنگ روغن موتور تیره می شود. پدیده اکسیداسیون زمانی اتفاق می‌افتد که مولکول‌های اکسیژن با مولکول‌های روغن واکنش می‌کنند و باعث تجزیه شیمیایی بخشی از روغن می‌شوند، درست همانطور که اکسیژن هوا باعث قهوه‌ای شدن یک سیب بریده شده و یا زنگ‌زدگی قطعات آهنی می‌شود.
2. برخی از مواد افزودنی موجود در روغن موتور در برابر گرما بیشتر مستعد تیره شدن هستند و تغییر رنگ این مواد افزودنی بدون آنکه اثر مخرب جدی داشته باشند می تواند باعث تیره شدن رنگ روغن موتور در کوتاه مدت شود. همچنین لازم به ذکر است، مواد افزودنی موجود در فرمولاسیون روغن موتور، خاصیت شویندگی و پخش کنندگی آلودگی ها را دارند و در واقع باعث پاک شدن آلودگی ها از سطوح داخلی موتور و هدایت آلودگی های روغن به سمت فیلتر روغن می گردند که این عملکرد مواد افزودنی، باعث تمیز شدن موتور و حمل ذرات آلودگی ها به سمت فیلتر روغن می گردد. فیلتر های روغن، ذرات دوده معلق در روغن موتور را که به هم چسبیده اند و ذرات بزرگتری با ابعاد بیش از دو میکرون را تشکیل میدهند، جذب و فیلتر می نماید ولی ذرات دوده با قطر کمتر از دو میکرون همچنان در روغن موتور باقی می مانند و باعث تیرگی رنگ روغن می شوند.
3. روغن موتور در مسیر جریان خود در درون موتور با هر چیزی که در این مسیر وجود دارد و از جمله رسوباتی که از قبل روی قطعات داخلی موتور تشکیل شده است، در تماس قرار می گیرد و از آنجایی که رسوبات کربن سیاه رنگ هستند، مدت زمان زیادی طول نمی کشد که رنگ روغن بدلیل ورود این ذرات رسوب سیاه رنگ به روغن، به سمت تیره شدن می رود.
4. بیشتر مردم گمان دارند تشکیل دوده، بیشتر در موتورهای دیزلی اتفاق می افتد، اما واقعیت این است که موتورهای بنزینی نیز در صورتیکه درست تنظیم نشدن، در زمان احتراق بنزین می توانند دوده تولید کنند و به ویژه موتورهای با سیستم سوخت از نوع تزریق مستقیم بنزین. دوده محصول جانبی احتراق ناقص است و از آنجایی که ابعاد ذرات دوده کمتر از یک میکرون می باشد، باعث سایش جدی قطعات موتور نمی شوند (برای مقایسه می توان اشاره نمود که قطر موی انسان تقریباً 70 میکرون است).

چرا روغن موتور زود سیاه میشه؟

با توجه به توضیحات فوق می توان نتیجه گرفت که تیره شدن رنگ روغن موتور، الزاما به منزله فرا رسیدن زمان تعویض روغن موتور نیست. با وجود این، از دیر باز، اغلب مردم گمان می کردند که تیره شدن رنگ روغن موتور همیشه نشانه فرسوده شدن یا اشباع بیش از حد روغن موتور از آلاینده ها است، در صورتیکه همانطور که قبلا توضیح داده شد، تغییر رنگ روغن موتور می تواند ناشی از عواملی نظیر سیکل طبیعی گرم و سرد شدن روغن موتور باشد.

لازم به ذکر است، چنانچه پس از مدتی، رنگ روغن موتور تغییری نکند یا اصطلاحا سیاه نشود این موضوع می تواند نشان دهنده نامرغوب بودن روغن موتور باشد.

با پیشرفت تکنولوژی ساخت موتورهای جدید، شرایط کارکرد موتور به سمت افزایش دور، نسبت تراکم بالاتر، دمای احتراق بالاتر و فشار زیادتر به یاتاقان های ثابت و متحرک رفته است و به همین جهت سازندگان روغن موتور نیز همگام با پیشرفت دانش ساخت موتورها، روغن موتورهای پیشرفته تری متناسب با موتورهای جدید تولید نموده اند که این روغن ها مقاوم تر بوده و زمان تعویض طولانی تری دارند واز طرف دیگر، امروزه به دلیل توجه به استاندارد های زیست محیطی، تبخیر و کاهش سطح روغن موتور محدود شده و در نتیجه سرریز روغن به منظور تامین کسری روغن نیز کاهش یافته است.

سوال کاربران سایت رجال:

چرا رنگ روغن موتور حتی پس از نصب فیلتر تکمیلی مرحله دوم روی خودروها همچنان تیره است؟

در پاسخ به این سئوال می توان گفت، موتور دیزل مجهز به سیستم چرخش مجدد گاز اگزوز (EGR)می باشد و دوده موجود در اگزوز مجدداً به مبادی ورودی موتور خودرو هدایت می شود و به عبارت دیگر ذرات دوده دائماً به محفظه احتراق موتور بازگردانده می شود و سپس راه خود را به روغن موتور باز می کنند. فیلتر روغن معمولا می تواند ذرات آلاینده با اندازه 20 میکرون و بزرگتر را حذف کند و فیلتر تکمیلی مرحله دوم نیز می تواند ذرات آلودگی با ابعاد تا 2 میکرون را بطور موثر حذف کند، ولی در نهایت این مجموعه فیلترها قادر نخواهند بود ذرات دوده با ابعاد کوچکتر از 2 میکرون را جذب و فیلتر کنند و این ذرات کوچک دوده با ابعاد کمتر از 2 میکرون می توانند رنگ روغن را تیره نمایند.

مطمئن ترین راه جهت تعیین این موضوع که آیا روغن موتور به پایان عمر خود رسیده است یا خیر نمونه گیری از روغن و انجام آنالیز شیمیایی روغن در یک آزمایشگاه معتبر است. آنالیز شیمیایی یک نمونه روغن، وضعیت روغن، میزان وجود آلاینده ها در روغن و میزان رقیق شدن روغن در اثر نشت سوخت به داخل آن را نشان می دهد و در نهایت وضعیت کیفیت روغن مشخص می گردد. اگر آزمایشگاهی برای انجام آنالیز روغن در دسترس نباشد، توصیه می شود در مسافت های طولانی بر اساس توصیه سازنده خودرو که در دفترچه راهنمای خودرو درج شده است، نسبت به تعویض روغن برحسب کیلومتر طی شده خودرو اقدام نمود.

چرا روغن موتور زود سیاه میشه؟

در ادامه به ذکر عواملی می پردازیم که نقش موثری در طول مدت زمان تعویض روغن دارند و این عوامل عبارتند از:

• وجود شرایط کاری سخت برای موتور مانند رانندگی با سرعت بالا – رانندگی با بار بیش از حد مجاز در جاده های با شیب زیاد – رانندگی با سرعت زیاد در هوای سرد و قبل از گرم شدن موتور – رانندگی در جاده های خاکی به مدت طولانی
• احتمال وجود ایرادات برقی و احتمال تنظیم نبودن موتور
• احتمال مشکل در سیستم سوخت رسانی خودرو
• احتمال مناسب نبودن کیفیت فیلتر های هوا و روغن و یا عدم رعایت زمان تعویض آن ها

 نتیجه گیری: 

کارشناسان روانکارها، توصیه می نمایند، جهت تشخیص وضعیت روغن موتور، صرفا به بازدید چشمی روغن موتور، اکتفا نشود، زیرا این کار می تواند به دور ریختن زود هنگام روغن موتور و افزایش هزینه ها منجر شود.

جهت دریافت خدمات مشاوره رایگان و خرید روغن موتور با قیمت مناسب، میتوانید با کارشناسان فروش شرکت بازرگانی رجال تماس گرفته و از راهنمایی و تجربه کارشناسان فنی این شرکت بهره ببرید.